Ukształtowały się one we Francji, ale oddziaływały na literaturę innych państw.
- Naturalizm
Jego twórcą był Emil Zola. Utwory jego nawiązywały do komedii ludzkiej Balzaka. Zalecenia teoretyczne naturalizmu zawarł on w przedmowie do utworu pt. "Teresa Raquin":
- biologizm
- utożsamianie społeczeństwa z organizmem żywej istoty
- pojmowanie człowieka jako cząstki natury, człowiek zdeterminowany jest przez prawa natury
- pojmowanie życia jako wiecznej walki o byt
- postawa uczonego i badacza, który wiernie odzwierciedla życie odebrane zmysłami, wierność szczegółów
- maksymalny obiektywizm, bez własnych ocen odautorskich, autor rejestruje i pokazuje
- brak tematów tabu, zakazanych, wszystko powinno znajdować odzwierciedlenie w sztuce
Naturalizm ubezwłasnowolnia człowieka poprzez prawa natury. "Germinal" (narodziny świadomości społecznej).
- Impresjonizm
Najpełniej wyrażony został w malarstwie. Nazwa francuska od tytułu obrazu Moneta "Wschód słońca. Impresja". Inni przedstawiciele to Manet, Renoir, Cezanne. W Polsce byli to głównie Wyczółkowski, Fałat, Pankiewicz, Boznańska. Zerwał on z pierwszeństwem tematów historycznych. Centrum zainteresowania był pejzaż. Zmiany ze względu na światło - wrażenie. Malowano portety i postacie na tle natury.
Cechy:
- szkicowość obrazu, rozmycie
- uwrażliwienie na barwę zmieniającą się z oświetleniem
- dbałość o ukazanie wpływu światła na obraz barw i przedmiotów
- gra świateł i cienia
Specyficzna technika malowania - plamy barw. W literaturze charakterystyczna kompozycja:
- zestawienie luźnych scen czy obrazów.
- zmieniający się pejzaż, dynamizm przyrody
- gar świateł w opisach
- uchwycenie niepowtarzalnych chwili, wrażeń towarzyszących
- Symbolizm
Był wykorzystywany głównie w plastyce. Głoszono, że dzieło artystyczne ma ukazywać problemy duchowe człowieka. Te sfery ludzkich problemów nierozwiązywalnych drogą intelektualną. Nawiązanie do intuizmu. Tematem była abstrakcja, niepoznane, tajemnicze. Środek artystyczny to symbol (przedmiot, sytuacja, obraz, który poza naturalnym znaczeniem krył metaforyczny sens). Elementy w malarstwie np. Obraz Malczewskiego pt: "Śmierć". Był on zafascynowany śmiercią. Śmierć - personifikacja, animizacja, wieloznaczność, alegoria.
|
