Twórczość Mikołaja Sępa Sarzyńskiego to "zachodzące słońce renesansu", a tym samym przedsionek baroku. Zwykło się mówić, że jest to pomost między epokami. Poetę - Mikołaja Sępa Sarzyńskiego uznano za prekursora tendencji nowej epoki, choć jego krótkie życie mieści się w granicach renesansu (1550-1581). Przedwcześnie zmarły, "dziwnie pokorny", skromny, żarliwy katolik, który pozostawił tylko jeden tomik wierszy (Rytmy albo wiersze polskie), wydane 20 lat po śmierci poety - wydaje się być tragiczną, lecz bardzo ciekawą sylwetką tych czasów, zwłaszcza gdy wczytamy się w smutek i w "ból życia" zawarty w jego otworach. Podręcznik do klasy I szkół średnich prezentuje dwa sonety: IV "O wojnie naszej, którą wiedziemy z szatanem, światem i ciałem" oraz V "O nietrwałej miłości rzeczy świata tego".
Co w tych utworach jest jeszcze renesansowe?
- miłość do życia, fakt, iż przemija nie umniejsza jego wartości, wręcz wyczuwamy, że poeta pragnie życia - jest to pogląd renesansowy.
- przedstawia walkę z szatanem, lecz nie odmalowuje straszliwych obrazbw sżatana i śmierci, pełnych grozy, strachu - charakterystycznych dla póżniejszej epoki,
- człowiek jest istotą godną, szlechetną i silną (harmonia) choćby przez sam trud walki, jaką podejmuje, poprzez bojowanie z własng słabościg,
- Sęp Sarzyński, żyjący w granicach renesansu, jawi się jako poeta-doctus, uczony również w rzemiośle poetyckim, na wzór renesansowych humanistów, co zresztą widać w jego twbrczości.
A co w Rymach Szarzyńskiego jest już barokowe?
- barokowy styl obrazowani: zmienność toku zdania (powykręcany szyk), ozdobność wypowiedzi, gwałtowność i uczuciowość wyrazu, zabawy słowne, paradoksy - aby ujrzeć 6w styl, wystarczy zerknąć na tytuły sonetow: długie, ozdobne, rozbudowane,
- zmiana renesansowego światopoglądu: np. trwoga wynikająca ze zmienności i znikomości doczesnego świata. Człowiek jest samotny i słaby. Życie jest zadaniem do wypełnienia - ciągła walka z szatanem, niepokój, przemijalność, zagubienie zastępują ład, harznonię i spokój renesansowy,
- barokowy motyw szatana, śmierci, przemijalności i marności rzeczy doczesnych.
|
