Szukaj - Prace - Top 10 - Dodaj pracę - Cz@t

Budowa komórki i funkcje jej składników
Wersja do wydrukowaniaPraca w zip'ieWyślij na e-mail
Przedmiot: Biologia
dodano: 2002-08-16
autor: Kober

Cytoplazma

Cytoplazma stanowi zwykle główną masę komórki. Jej właściwości fizyczne podobne są do właściwości roztworu koloidowego. Jest bezbarwna przezroczysta, półpłynna, śluzowata o gęstości nieco większej od wody. Ma zdolność ciągłego ruchu. W jej skład wchodzą: woda, białka, lipidy, węglowodany i inne związki organiczne i nie organiczne. Cytoplazma nie ma jednolitej struktury. Jest zróżnicowana na cytoplazmę podstawową i siateczkę śródplazmatyczną - retikulum endoplazmatyczne.
Cytoplazma podstawowa stanowi bezpostaciowy ośrodek zwany też cytozolem lub matriks, składający się w dużej mierze z białek.
Siateczka śródplazmatyczna zbudowana jest błon cytoplazmatycznych, tworzących system rurek i cystern przenikających cytoplazmę podstawową. Ten system błon dzieli cytoplazmę na odrębne przedziały, w których mogą przebiegać bez zakłóceń różne reakcje enzymatyczne. Część błon retikulum endoplazmatycznego jest gładka - to tzw. retikulum endoplazmatyczne gładkie, a część błon jest szorstka, pokryta rybosomami - jest to tzw. retikulum endoplazmatyczne szorstkie. Od błon gładkiego retikulum endoplazmatycznego mogą oddzielać się pęcherzyki, które przekształcają się w wakuole i mikrociałka, takie jak sferosomy, peroksysomy itp. Siateczka śródplazmatyczna pełni ważną rolę w syntezie białek i lipidów oraz w przemieszczaniu się różnych związków w komórce.

  • cytoplazma - substancja koloidalna, wypełniająca wnętrze komórki
  • w skład cytoplazmy wchodzą globuliny o charakterze enzymatycznym, białka fiblyralne tworzące cytoszkielet, lipidy, węglowodany oraz woda


    Błony cytoplazmatyczne

    Plazmalemma - żywa, półprzepuszczalna błona białkowo-lipidowa, okalająca cytoplazmę (protoplast). Lipidy połączone są z białkami w taki sposób, że tworzą coś w rodzaju płynnej moaziki. Kontroluje metabolizm komórki regulując przepływ różnego rodzaju związków.

    Siateczka wewnątrz plazmatyczna (retikulum endoplazmatyczne) - struktura wewnątrz cytoplazmy o charakterze błoniastym składająca się z zespołu kanalików, pęcherzyków lub banieczek, często łączących się ze sobą, ograniczonych błoną białkowo-lipidową. Rodzaje:
    - siateczka wewnątrzplazmatyczna szorstka (retikulum endoplazmatyczne szorstkie) - z błoną siateczki łączą się rybosomy odgrywające ważną rolę przy syntezie białek
    - siateczka wewnątrzplazmatyczna gładka - pozbawiona rybosomów - bierze udział w procesie syntezy kwasów tłuszczowych

    Ściana komórkowa

    Zbudowana z pektyn i celulozy (cukrowce). Między łańcuchami celulozy występują wolne przestrzenie wypełnione wodą i pektynami. Zespół łańcuchów pektynowych tworzy mikrofibrylle. W ścianie komórkowej mogą odkładać się także substancje pochodzenia tłuszczowego. Kontaktowanie się żywych protoplastów sąsiadujących komórek umożliwiają otworki (pory) w ścianach komórkowych.

    Rybosomy

    Kuliste struktury zbudowane z białek i RNA. Mogą one występować wolno w cytoplazmie lub mogą być związane z błonami retikulum endoplazmatycznego. Syntetyzują białka. Zespół rybosomów połączonych nicią matrycową stanowi polirybosom.

    Lizosomy

    Występują tylko w komórkach zwierzęcych. Ich odpowiednikami w komórkach roślinnych są sferosomy. Zawierają enzymy trawienne, które są w stanie latencji (nieaktywne). W nich zachodzą procesy trawienia wewnątrzkomórkowego składników protoplastu związane z przebudową komórki.

    Aparat Golgiego

    Inaczej zwany diktiosomem tworzy stosy kilku spłaszczonych cystern ułożonych równolegle do siebie. Cysterny ograniczone są pojedynczą błoną białkowo-lipidową. Od nich odrywają się pęcherzyki transportujące. Funkcja: synteza i wydzielanie wielocukrowców, śluzów. Jest również miejscem przebudowy i różnicowania błon przeznaczonych do wbudowania w plazmalemmę.

    Centriole

    Występują w komórkach zwierzęcych i roślin niższych w pobliżu jądra komórkowego. W okresie podziału wytwarzają struktury biegunowe wrzeciona podziałowego.

    Mitochondrium

    Organelle o kształcie kulistym lub wydłużonym. Otoczone dwiema błonami cytoplazmatycznymi. Wnętrze mitochondrium stanowi koloidalny ośrodek, tzw. matriks zawierający białka, zwłaszcza enzymy. Funkcja: uzyskiwanie energii w wyniku zespolonych reakcji utleniania produktów przemiany materii. Energia magazynowana jest w wiązaniach wysokoenergetycznych adenozynotrifosforanu -ATP. Mitochondria mają własne, różne od jądrowego DNA i RNA.

    Plastydy

    Charakterystyczne organelle komórek roślinnych. Mają kształt kulisty lub elipsoidalny. Otoczone są dwiema błonami cytoplazmatycznymi. Wnętrze plastydów stanowi bezpostaciowy ośrodek zwany sromą, plastydowy DNA i rybosomy. Najmłodszą formą plastydów są protoplastydy występujące w komórkach tkanki twórczej. Rodzaje protoplastydów:
    - leukoplasty - bezbarwne, zdolne do syntezy i gromadzenia skrobi i innych związków zapasowych
    - chloroplasty - zawierają zielony barwnik asymilacyjny - chlorofil; mają dobrze wykształcony system błon wewnętrznych, mających postać spłaszczonych woreczków zwanych tylakoidami (rozszerzone tylakoidy ułożone w stosy tworzą grana). Chlorofil i inne barwniki (karoten i ksantofil) wbudowane są w błony - lamelle tylakoidów.
    - chromoplasty - plastydy zawierające czerwone, żółte i pomarańczowe barwniki karotenoidowe występujące w formie rozpuszczonej w kroplach tłuszczy lub w formie kryształów. Chromoplasty można zaobserwować w dojrzałych kwiatach i owocach, w starzejących się jesienią liściach, a więc w tkankach o małej aktywności fizjologicznej.

    Podział komórki

    Mitoza

    Profaza:
    - z siateczki chromatynowej wyodrębniają się chromosomy
    - w późnym stadium profazy można wyróżnić w każdym chromosomie dwie chromatydy
    - pod koniec profazy znika błona jądrowa i jąderko, wykształca się wrzeciono kariokinetyczne
    - część włókien wrzeciona łączy się z chromosomami
    Metafaza:
    - chromosomy układają się w płaszczyźnie równikowej wrzeciona podziałowego
    Anafaza:
    - w wyniku funkcjonowania wrzeciona kariokinetycznego, chromatydy odciągane są do przeciwległych biegunów komórki
    Telofaza:
    - chromosomy ulegają procesowi despiralizacji i tworzą siateczkę chromatynową
    - odtwarzane są jąderko i błona jądrowa

    W wyniku podziału powstają dwie komórki, o takiej samej ilości jak i jakości DNA jak w komórce macierzystej.

    Mejoza

    Profaza pierwszego podziału:
    - trwa dłużej niż w mitozie
    - chromosomy homologiczne układają się w pary - biwalenty
    - zanika jąderko i błona jądrowa, zaczyna się tworzyć wrzeciono kariokinetyczne
    - zachodzi wymiana odcinków chromatyd między chromosomami homologicznymi - jest to tzw. proces crossing over
    Metafaza pierwszego podziału:
    - biwalenty ustawiają się w płaszczyźnie równikowej wrzeciona podziałowego
    Anafaza pierwszego podziału
    - każdy z pary chromosomów homologicznych przemieszcza się do przeciwległego bieguna (redukcja liczby chromosomów)
    Telofaza pierwszego podziału
    - powstają dwa jądra potomne o zredukowanej o połowę liczbie chromosomów

    Bezpośrednio po pierwszym następuje drugi podział mejotyczny. W obu komórkach ma charakter podziału mitotycznego.

    Ostatecznie powstają z jednej komórki macierzystej cztery komórki potomne o zredukowanej o połowę liczbie chromosomów.


    Wirusy

    Wirusy składają się z DNA lub RNA otoczonego przez płaszcz białkowy. Nie mają własnej przemiany materii - nie oddychają, nie odżywiają się. Rozmnażają się tylko we wnętrzu komórek. Gdy pojedynczy wirus (wirion) wniknie do komórki gospodarza powoduje zmianę jej metabolizmu ("przeprogramowuje ją") - komórka syntetyzuje kwas nukleinowy i białko wirusa łączące się w liczne wiriony. Wyróżnia się cztery zasadnicze formy wirusów:
    - bryłowe - najczęściej dwudziestościany lub dwunastościany
    - spiralne (hekoidalne) - mają postać pałeczki lub nieregularnych splotów
    - bakteriofagi - wirusy bakteryjne złożone z wielościennej główki i ogonka
    - o złożonej budowie


    Bakterie

    Są to najmniejsze znane organizmy (od o,2 do 80 mikrometra). Budowa:
    - w komórce bakterii brak właściwego jądra - zastępuje je nukleoid złożony ze splątanej nici nukleinowej, zwanej genoforem funkcjonalnie odpowiadającej chromosomowi, choć różniącej się od niego chemicznie
    - w cytoplaźmie znajduje się dużo rybosomów i mezosomów (twory, którym przypisuje się role centrów energetycznych)
    - w cytoplaźmie znajdują się substancje zapasowe (węglowodany: glikogen, amyloza; tłuszcze; białka; wolutyna)
    - protoplast otoczony jest błoną cytoplazmatyczną (węglowodanowo-tłuszczowo- peptydową)
    - całą komórkę otacza otoczka śluzowa
    - niektóre bakterie posiadają kurczliwe rzęski, dzięki którym mogą poruszać się w środowisku płynnym

    Sposób odżywiania:
    - większość jest cudzożywna (heterotrofia), tylko niektóre przeprowadzają proces fotosyntezy (samożywne - autotrofia)
    Jedne pobierają tlen z otoczenia w celu utleniania związków organicznych i w związku z tym mogą żyć w środowisku tlenowym (nazywamy je tlenowcami lub aerobami). Inne natomiast potrafią żyć w środowisku beztlenowym (energię potrzebną im do życia uzyskują z utleniania związków organicznych bez pobierania tlenu z zewnątrz). Nazywamy je beztlenowcami lub anaaerobami.
    Rozmnażają się przez uproszczony podział komórki.



  • Komentarz/uwagi/znalezione błędy: MegaStats
    Odsłony:
    563916 razy
    Ocena:
    4.05/10
    Głosy:
    555
    Oceń:
    Szukaj - Prace - Top 10 - Dodaj pracę - Cz@t
    Home | Śmieszne sms | Reklama | Napisz do nas
    © Copyright by Mumin Designer 2000-2007