- SZTUKA BAROKU - CECHY
- przepych, bogactwo ozdób i złoceń
- kontrastowość
- alegoryczność
- celem miało być zaskoczenie, oszołomienie i olśnienie odbiorcy
- LITERATURA OKRESU BAROKU
- Czas trwania i podział na okresy (W Polsce)
Ustalenie dokładnej daty początku Baroku jest niemożliwe. Pierwsze symptomy baroku były w latach sześćdziesiątych XVI wieku. Barok trwał przez cały wiek XVII. Schyłek baroku to lata trzydzieste i czterdzieste XVIII wieku. Barok trwał więc prawie dwa wieki.
- Cechy literatury barokowej w Polsce
- długowieczność
- dwunurtowość (nurt dworski i sarmacki)
- brak programu, ukształtowanych zasad i poetyk
- rękopiśmienniczy charakter piśmiennictwa
(utwory powstawały jako rękopisy i nie ukazywały się w druku bo przestały funkcjonować drukarnie i zanikło zapotrzebowanie na utwory; szlachcic jeśli chciał mieć utwór to przepisywał go do "Silva Rerum"; były w nim przepisy kulinarne, receptury różnych mikstur, przemówienia pana domu, które wygłaszał na sejmikach, przemówienia przyjaciół, dzieła artystyczne - pisał je prawie każdy szlachcic ale tylko do prywatnego użytku)
- Cechy stylu literatury barokowej
- bogactwo słownictwa i jego niezwykłość
- zawiły szyk
- skomplikowana składnia
- niezwykłość metafor i epitetów
- paradoks
- antytetyczność (przeciwstawność, posługiwanie się kontrastami, sprzecznościami)
- Marinizm
Barok pomimo, że nie miał określonego programu poetyckiego odwoływał się do Włoskiego poety Sianbattisty Mariniego. Od jego nazwiska pochodzi nazwa nurtu poetyckiego - marinizmu (konceptualizmu).
Cechy:
- najważniejsza jest forma, która ma zadziwiać i zaskakiwać
- odwołania do własnej fantazji i natchnienia
- stosowanie niezwykłych środków stylistycznych
- każdy utwór miał opierać się na koncepcie, koncept powinien zawierać elementy niespodzianki
- utwory powinny mieć charakter sensualny (odbierany poprzez zmysły)
- odbiorcę należy zaszokować
PODZIAŁ POLSKIEJ LITERATURY BAROKOWEJ
| METAFIZYCZNA |
DWORSKA |
SARMACKA |
- śmierć, przemijanie
- Bóg (średniowiecze + renesans)
- kondycja człowieka w świecie
- vanitas
- dualizm natury
- powaga
- refleksyjność |
lżejsza, miłość, zabawa, salonowa, poezja kunsztowna pod względem artystycznym
a) dworkowa, ziemiańska pochwała natury, życia na wsi
b) mieszczańska, plebejska nawiązujące do stosunków społecznych wyrażających skargę na brak odpowiednich przywilejów dla plebejuszy i mieszczan |
a) sarmatyzm rubaszny megalomania, ksenofobia (niechęć do obcych), dewocja (prymitywna religijność), konserwatyzm (niechęć wobec zmian), prymitywizm intelektualny, zabawa, prywata, tradycjonalizm
b) sarmatyzm szlachetny demokratyzm, tolerancja, otwartość, liberalizm, patriotyzm |
- Sęp Szarzyński
- Naborowski |
- Morsztyn
a) Potocki
b) Jan z Kijan |
a) Pasek
b) Potocki |
|
