Szukaj - Prace - Top 10 - Dodaj pracę - Cz@t

Motywy literackie - Pozytywizm
Wersja do wydrukowaniaPraca w zip'ieWyślij na e-mail
Przedmiot: Pozytywizm
dodano: 2003-05-04
autor: Andzia

Filozofia

AUGUST COMTE

Główne założenia filozoficzne sformułował w dziele Kurs filozofii pozytywnej. Według nich filozofia pozytywna zajmuję się przedmiotami rzeczywistymi, bada rzeczy dostępne rozumowi, rozważa tematy pożyteczne, chce służyć polepszeniu życia, chce uzyskać wiedzę pewną, zajmuje się kwestiami ścisłymi unikając mglistych, pracuje pozytywnie, a nie ogranicza się do negatywnej krytyki. Wzorem postępowania naukowego były dla Comte'a metody nauk przyrodniczych. Wiedza pozytywna ma za przedmiot jedynie fakty fizyczne. O faktach psychicznych nie jesteśmy bowiem w stanie posiąść wiedzy pewnej. Nauka ma ustalić związki między faktami, to jest prawa nimi rządzące. Comte programowo nie zajmował się metafizyką, teorią poznania, logiką i psychologią. Badając fakty zewnętrzne, przyznawał filozofii jedynie zadanie encyklopedyczne: zestawiania tego, do czego doszły w swych dociekaniach nauki szczegółowe. Ostatecznym celem Comte'a było znalezienie doskonałego ustroju dla ludzkości, który wiedzie do osiągnięcia celu.

HERBERT SPENCER
Wyciągał wnioski wynikające z przeprowadzanego przez Darwina dowodu na powstawanie nowych gatunków oraz teorii walki o byt. Główną tezą Spencera stała się teoria EWOLUCJONIZMU. Twierdził , że cała rzeczywistość podlega przemianie dokonującej się stale i stopniowo w jednym kierunku i według jednego prawa. Rozwój jest powszechnym prawem wszechświata, a więc oczywiście także organizmów, społeczeństw, kultur. Dlatego też wszystkie dziedziny życia mogą zostać włączone do jednego systemu, którym jest prawo ewolucji. Wart pokreślenia jest wreszcie relatywizm Spencera; twierdził on, że poznanie świata jest zależne od poznającego organizmu, od jego przystosowania do potrzeb i warunków życia. Filozof głosił także relatywizm etyczny. Pojęcie zła i dobra jest uzależnione od potrzeb ustalanych przez przyrodę, życie. Działanie moralne to, według Spencera, działanie naturalne, zgodne z potrzebami życia.

HIPOLIT TAINE
Twórca DETERMINIZMU. Przekonany był o prawidłowości i konieczności wszystkich zdarzeń, i te poglądy przenosił także na powstanie i funkcjonowanie dzieła sztuki. Twierdził więc, że artysta produkuje swoje dzieło tak, jak natura swoje, jest więc zdeterminowany przez szereg czynników: swoją rasę, środowisko i moment dziejowy. Dziełem sztuki rządzą prawa popytu i podaży, jak każdym wytworem ludzkim. Akt twórczy nie ma żadnych tajemnic, jest w pełni poznawalny.

JOHN STUART MILL
Głosząc postulat użyteczności wszystkich dzieł ludzkich, stał się twórcą UTYLITARYZMU. Według niego nawet literatura i sztuka powinny służyć pożytecznym celom społecznym.



Autor i tytuł

FIODOR DOSTOJEWSKI

Poeta badał najczarniejsze pokłady ludzkiej psychiki, szpiegujące i analizujące naturę ludzką, zło i szaleństwo. Świat okrucieństwa, nędzy i głodu często bywa terytorium powieści Dostojewskiego. Ludzkie przewinienia, zbrodnie jak zabójstwo, nierząd, nałogi nieodmiennie prześladują bohaterów, pisarz wkracza głęboko w ludzką duszę - a przy tym chętnie wykorzystuje motyw powieści sensacyjnej. Postacie Dostojewskiego stały się swoistymi symbolami. Skomplikowany zabójca Raskolnikow ze Zbrodni i kary, czy też tytułowy Idiota - Lew Myszkin, idealista taki jak Don Kichot, tyle że zniszczony przez otoczenie. Dzieła Dostojewskiego: "Zbrodnia i kara", "Idiota", "Wspomnienia z domu umarłych"

POEZJA "CZASÓW NIEPOETYCKICH"

MARIA KONOPNICKA
Wiersze o tematyce społecznej: "Obrazki" - ilustracje z życia biedoty,"Po rosie" - liryka ludowa, "Kubek" - nurt liryki intymnej, "Rota", "Contra spem spero" - utwory patriotyczne

ADAM ASNYK
"Sen grobów" - motyw powstania styczniowego. Nurt refleksyjno-filozoficzny - sonety: "Nad głębinami". Wiersze-manifesty: "Do młodych", "Daremne żale" (opozycja przeszłość - przyszłość). "Między nami nic nie było" - liryka miłosna.

TEMATYKA NOWEL POZYTYWISTYCZNYCH
  • Niedola dziecka wiejskiego i biedoty miejskiej; często utalentowanego, niedopatrzonego, traktowanego okrutnie: "Antek" B. Prusa "Janko Muzykant" Henryka Sienkiewicza, "Nasza szkapa" M. Konopnickiej
  • Potrzeba scjentyzmu, pracy u podstaw, czyli oświecenia, nauczania na wsi, warstw niższych. Dobitnie widać to w: "Szkicach węglem" H. Sienkiewicza, "Antku" B. Prusa
  • Problematyka moralna: w "Powracającej fali" Prusa zarysowana jest szczególnie mocno, jako teoria powracającej krzywdy wyrządzonej drugiemu człowiekowi.
  • Tematyka patriotyczna: "Gloria victis" E. Orzeszkowej jest swoistym echem powstania styczniowego, walki i tragedii bohaterów. Opowiadają je drzewa - co dodaje oryginalności kompozycji utworów.
  • Nierówność społeczna i jej bolesne konsekwencje: w "Szkicach węglem", "Powracającej fali" - pisarze pozytywizmu wołają o walkę z nędzą i nieszczęściem.
  • Problem żydowski: "Mendel Gdański" M. Konopnickiej - historia Mendla, który czuł się Polakiem, a dotknęła go krzywda i dyskryminacja ze strony Polaków, ma być przykładem, przestrogą i wołaniem o równouprawnienie mniejszości narodowej.
PROZA
HENRYK SIENKIEWICZ
- "Potop"
Reprezentuje ideologię "pokrzepienia serc". Na wymiar patriotyczny tego utworu składa się ukazanie czasów potęgi narodu, bohaterstwa i mitu sarmackiego. Wymiar historyczny przybliża czytelnikowi wiek XVII. Wymiar etyczny podkreśla, iż dobro zwycięża zło, dlatego też postacie otrzymują karę lub nagrodę. Motyw romansu i przygody - prywatne perypetie bohaterów. Posiada cechy : epopei, romansu przygodowego, baśni oraz westernu.

ELIZA ORZESZKOWA
- "Nad Niemnem"
Wymiar patriotyczny: symbolizowany przez miejsca święte - mogiłę powstańców i wspomnienie powstania. Wymiar społeczny i obyczajowy: obraz społeczeństwa: szlachty ziemiańskiej, zaścianka i arystokracji - ich konfliktów i izolacji. Kontynuacja tradycji mickiewiczowskiej --motywy epopei szlacheckiej. Program pozytywistyczny: postulat zreformowanej pracy na polskiej ziemi, emancypacja kobiet, kult pracy, krytyka romantycznych postaw. Poetka wykorzystuję zasadę podwójnej perspektywy.

BOLESŁAW PRUS
- "Lalka"
Wymiar filozoficzny: powieść o ludzkich dążeniach, idealizmie, złożoności ludzkiej natury i różnorodności charakterów. Wymiar społeczno obyczajowy: przegląd struktury społecznej ówczesnego społeczeństwa: sytuacji i przemian warstw: arystokracji, mieszczaństwa, rodzącej się inteligencji. Panorama Warszawy, opis życia i obyczajów ówczesnej stolicy. Rozgraniczenie warstw społecznych - bariera między Łęcką a Wokulskim. Wymiar patriotyczny: wspomnienie powstania, marzenia Rzeckiego, postulat reform społecznych. Wymiar psychologiczny: wielka powieść o miłości. Program pozytywizmu: obraz nędzy ubogich warstw, organicyzm, kwestia żydowska. Mamy tu do czynienia z "dwugłosem narracji", który z różnych stron oświetla te same wydarzenia.



Gatunek

POWIEŚĆ POLIFONICZNA

Tzn. wielogłosowa. Jest to komplement dla kompozycji powieści, bowiem oznacz jej głębie, wyjście poza prosty schemat. Taka powieść to kłąb dialogów - nie tylko pomiędzy postaciami, również pomiędzy wewnętrznymi głosami w psychice bohatera. Wiele głosów ściera się w przedstawieniu danego tematu - są dodatkowo wyzwaniem dla odbiorcy. Np. "Zbrodnia i kara"

NOWELA
Noweliści pozytywistyczni wykraczają poza klasyczną konwencją, dokonując eksperyment w zakresie kompozycji: np. antropomorfizacji lasu w "Gloria victis", czy rozbudowania całości utworu w "Powracającej fali".


POWIESĆ HISTORYCZNA
Połączenie typu walterscottowskiego z dokumentalnym. Na tle wojny ze Szwecją w XVII wieku, prezentuje losy fikcyjnych postaci. Jest wielowątkowa, panoramiczna. Np. "Potop"

POWIEŚĆ REALISTYCZNA
Z wszelkimi jej cechami: realizmem szczegółu, opisami pejzażu, zamkniętą kompozycją, wielowątkowa, obfituje w bogactwo osób i charakterów. Np. "Nad Niemnem"

POWIEŚĆ DOJRZAŁEGO REALIZMU
Wyrastające ponad tę konwencję nowatorstwem kompozycji. Prawdopodobieństwo akcji, realizm szczegóły w przedstawianiu przestrzeni, czasu i osób. Panoramiczność, wielowątkowość, epizodyczność. Np."Lalka"


Motywy

BŁAZEN
- "Lalka", "Potop"
BUNT - "Ojciec Goriot" H. Balzaca, "Lalka", "Potop"
CIERPIENIE - "Ojciec Goriot", "Lalka", "Nad Niemnem", "Potop"
DOM - "Lalka", "Nad Niemnem", "Szkice węglem", "Potop", "Mendel Gdański"
DWOREK - "Nad Niemnem", "Potop", "Ogniem i mieczem"
GRÓB - "Lalka", "Nad Niemnem", "Mendel Gdański"
INTELIGENT - "Ojciec Goriot", "Lalka", "Szkice węglem"
LIST - "Ojciec Goriot", "Lalka", "Nad Niemnem", "Potop"
MATKA - "Nad Niemnem"
MĄŻ - "Laka", "Nad Niemnem", "Szkice węglem", "Potop"
MIASTO - "Ojciec Goriot", "Lalka"
MIŁOŚĆ DO OJCZYZNY - "Lalka", "Nad Niemnem", "Potop", "Gloria victis"
MIŁOŚĆ TRUDNA - "Zbrodnia i kara", "Lalka"
PODRÓŻ - "Lalka", "Nad Niemnem", "Potop"
POLSKA - "Lalka", "Potop"
PRACA - "Ojciec Goriot", "Nad Niemnem", "Lalka"
RODZINA - "Ojciec Goriot", "Nad Niemnem", "Lalka", "Potop"


Komentarz/uwagi/znalezione błędy: MegaStats
Odsłony:
563643 razy
Ocena:
1/10
Głosy:
3824
Oceń:
Szukaj - Prace - Top 10 - Dodaj pracę - Cz@t
Home | Śmieszne sms | Reklama | Napisz do nas
© Copyright by Mumin Designer 2000-2007